• Dünyada Kitap
    Palahniuk’tan Boyama Kitabı Dünyayı kasıp kavuran boyama kitabı çılgınlığına Chuck Palahniuk da katıldı. “Dövüş Kulübü” kitabıyla tanınan yeraltı edebiyatı yazarının yarattığı sahneler ise öyle her bo(Devamını oku)
  • Atatürk Olsa Ne Söyler, Ne Yapardı?
    Hıfzı Topuz’un kültür dünyamıza armağanı olan yeni yapıtı, “Atatürk Sesleniyor/Gazi ile Sohbetler ve Anılar” adını taşıyor. Adının da ortaya koyduğu gibi, Hıfzı Topuz bizlere, içinde bulunduğumuz soru(Devamını oku)
  • Melih Cevdet Anday Külliyatı
    Türkçe edebiyatın mihenk taşlarından Melih Cevdet Anday 2002 yılındaki ölümüyle ardında devasa bir külliyat bıraktı. Şiirler, romanlar, denemeler, tiyatro oyunlarından oluşan bir edebiyat külliyatı. S(Devamını oku)
  • İnsanın Yarattığı “Uygarlık”
    Homo sapiens kendi türü (insansılar) içinde en zayıf halka sayılabilecekken nasıl olup da bugün dünyanın baskın türü haline geldi? Homo sapiens neden ekolojik bir seri katile dönüştü? Para neden herke(Devamını oku)
  • Görkemli Bir Kaybeden: Karl Ove
    Herkesin aşk üzerine söyleyebileceği şeyler vardır elbette. Ama herkesin yaşadığı coşkuyu anlatabileceği bir kelime dağarcığı yoktur. Aşk hikâyelerini okumayı severiz. Onların içerisinde yaşadıklarımı(Devamını oku)
  • Başka Bir Dünya, Başka Bir Köy
    Bugün dünyada –“gelişmiş” olanlar dahil– pek çok ülkede çoğunluk; barınma, eğitim, sağlık ya da kültür gibi en temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorluk çekiyor. İşsizlik ya da emek sömürüsü, günümüz ek(Devamını oku)
  • Bizans Hikâyeleri ve Gerçekler
    Bizans tarihine ilişkin araştırmalarıyla ünlü Radi Dikici, konuya daha geniş bir açıdan bakan yazılarını bu kitapta bir araya getirdi. Bu derlemenin en önemli yanı tarihsel olarak bazı bilinmeyenlerin(Devamını oku)
  • Ahmet Ümit’in Romancılığı Üzerine
    Türkçe edebiyatın çok satan yazarlarından Ahmet Ümit’in romancılığı üzerine kuramsal bir çalışma olan “Yazınsal Yapıt ve Ahmet Ümit Nasıl Okunabilir?” Everest Yayınevi etiketiyle okura sunuldu. Onur B(Devamını oku)
  • Güncelin Polisiyesi
    Edebiyat dünyamızda romanlar derin olanlar ve kolay okunanlar biçimin­de tasnif edilmiştir. “Polisiye” ikinci gruba dahil sayılmıştır haksızlık edilerek. Dostoyevski’nin “Suç ve Ceza”sı en iyi örnekti(Devamını oku)
  • Gittikçe Uzayan Tesadüfler Zinciri
    Polisiye teorisiyle ilgili kitaplara ayrıca bakmak lazım nasıl adlandırılıyor diye ama ben genel olarak “acemi dedektif” hikâyeleri olarak nitelendiriyorum. Örneğin, yakın bir zaman önce “Şeytan Tüyü”(Devamını oku)
  • Hikâye İyi Ama...
    Yalnız romanlar değil, irili ufaklı bütün edebi metinler okurun gözünde öyle ya da böyle bir imgeye teslim olur; o imgenin çağrışımlarıyla anılır ve okunur. Bu durum her ne kadar insan zihninin çalışm(Devamını oku)
Sayı: 127 - Temmuz 2016

Okuma Gözlüğü


Adnan Özyalçıner: Öykünün Emekçisi


Öner Ciravoğlu
(onercirav@gmail.com)

Bir öykü emekçisidir Adnan Özyalçıner. Benim için ayrıca ve her zaman Adnan Ağabey...

1980’li yıllardan tanışıyoruz. Şimdi öykülerinin toplu basımı yapıldı. Dört cilt: “Panayır-Sur”; “Gözleri Bağlı Adam-Yağma”, Cambazlar Savaşı Yitirdi-Sağanak”, “Alaycı Öyküler-Aradakiler.” Hepi de Evrensel Yayınları arasında yeniden basıldı. Son ciltte kitaplara girmemiş öykümsüler var.

Artık edebiyatta bir Adnan Özyalçıner olgusundan söz edebiliriz bu toplu basımla. Öykülemede yalınlık, temaların seçiminde seçkinlik ve şaşırtıcı gerçekçilik… Bu kavramlar onun öykücülüğünün temel değerleri olsa gerek.

Aslında Özyalçıner öykücülüğünün uzun bir öyküsü var.

1950’lerden başlayan bu öykü önce şiirle başladı. Hep anlatılır: Kemal Özer öyküyle başladı edebiyata, aynı günlerde Adnan Özyalçıner şiirle. İki arkadaş Salim Şengil’in (Salim Amca) “Seçilmiş Hikâyeler” dergisinde… Sonra uğraşlar tersine döndü. Kemal Ağabey şiire, Özyalçıner öyküye geçti. Kemal Özer ona hep Çelikzade derdi. Adnan Ağabey’in asıl soyadı Çelik’tir.

Bilmem yanılıyor muyum? Memet Fuat’ın yönetiminde “Yazko Edebiyat” yayınlanırken Kemal Özer’in şiirleri orada hiç yer almamıştır. Memet Fuat’la aralarında “Yeni Dergi” döneminden bir tartışma vardı sanırım. Oysa kitapları YAZKO yayınları arasında çıkıyordu. Hatta ilk kitabının adı çok ilginçtir. 12 Eylül’ün ilk günleri. Yol başlarında, vapurda, trende, sürekli kimlik kontrolü yapıyor Sıkıyönetim. Onun şiirlerini “Kimlikleriniz Lütfen” diye bastık. Az şey mi? Buna rağmen konu dışı ama belirtmeliyim, ağır baskı döneminde ayakta kalmayı, onurlu duruşu yitirmedi YAZKO.

“Gözleri Bağlı Adam” ve “Yağma”nın bir arada basımını YAZKO yaptı. Erkal Yavi’nin unutulmaz kapak tasarımı elbette kitabın satışına da katkı yaptı. Ne günlerdi onlar….

Diyeceğim Adnan Ağabey, “YAZKO Edebiyat” dergisinde Memet Fuat’ın yanında öykülerden sorumluydu. Bir masası bile yoktu. Herkes tek masanın etrafında toplanır gündem değerlendirilirdi. (O günlerden kalma anımsadığım kadarıyla tek fotoğraf vardır. Her nasılsa beni de almışlar yanlarına.)

Bu arada özellikle belirtmeliyim. Tomris Uyar’ın “Metal Yorgunluğu” adlı unutulmaz öyküsünü Memet Fuat’a Adnan Ağabey getirdi. Ben de eşi Turgut Ağabey’le kendi odamda sohbete dalmıştım. Tomris Uyar’ın bu öyküsü bir devrimdir edebiyatımızda.

Başa dönelim. Adnan Özyalçıner “a dergisi” kuşağındandır. İlk kitabı “a dergisi” yayınları arasındadır. Kimler mi var o kuşakta: Erdal Öz, Doğan Hızlan, Konur Ertop, Kemal Özer, Ferit Öngören, Demir Özlü, Ülkü Tamer, Hilmi Yavuz, Onat Kutlar…

1956-1960 arası yayımlanan derginin yayınları da vardır. Adnan Ağabeyin “Panayır” adlı kitabı, Yusuf Atılgan’ın “Bodur Minareden Öte”si, Erdal Öz’ün “Yorgunlar” adlı yapıtı yayımlandı. Bense bu kitaplara bizim Trabzon’daki sahaf Hakkı’nın sergisinde bakar bakar dururdum. Param mı yetişmezdi, yazarları mı yeterince tanımıyordum bilemeyeceğim.

Gelelim yine Adnan Ağabey’in öykülerine. Beni en çok etkileyen öyküsü, elbette tek öykü adı vermek gerekirse “Pazar Gezintisi” başlıklı olandır. Öykünün kahramanı cenaze arabasının sürücüsüdür. Araba evinin kapısındadır ve pazar gezmesine bu arabayla çıkılır. İnanılmaz ironik bir durum. Tek başına bu öykü bile onu klasikleştirmeye yetecektir. Bir de “Baskın” adlı öykü var, 12 Mart dönemini anlatan…

Okuyun lütfen…

Öneriler:

“Herkes İçin Osmanlı- Günümüze Işık Tutan Derslerle Dolu 623 Yıl”, Kerem Çalışkan, Caretta Yayıncılık, 432 s., 2016
“Yaralı Düello”, Yağmur Yağmur, öyküler, Minval Yayınları, 144 s., 2016